‘MFA als katalysator van dorpsontwikkeling’

“Ook in Vierlingsbeek en Groeningen is de realiteit niet anders dan in andere dorpen. Er zijn steeds minder jongeren woonachtig, de middengroep is groot, maar wordt steeds ouder. Er vertrekken en sterven meer mensen dan dat er komen wonen en geboren worden. Kortgezegd: de demografische gegevens laten zien dat de dorpen aan het ontgroenen en vergrijzen zijn. En dat gaat in de toekomst problemen opleveren voor de leefbaarheid, denk aan voorzieningen als een basisschool, een supermarkt en het verenigingsleven.”

Aan het woord is Henny Cremers, inwoner van Vierlingsbeek en directeur-bestuurder van SKOV (Stichting Katholiek Onderwijs Vierlingsbeek), de overkoepelende organisatie van vijf scholen in Vierlingsbeek, Holthees, Vortum-Mullem, Maashees en Overloon. Cremers heeft zich opgeworpen als een van de kartrekkers en mede-initiatiefnemers van het dorpsinitiatief Viva (in de betekenis van ‘vol met leven’). “Als betrokken inwoner en onderwijsman”, zegt hij met een lach. “Want we willen met z’n allen toch niet dat onze mooie dorpen in de toekomst op allerlei gebieden doodbloeden? Er moet wat ons betreft een integrale dorpsvisie komen, die breder gaat dan alleen de locatiekeuze van een multifunctionele accommodatie, waarin duidelijk wordt hoe wij als inwoners en vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties die toekomst zien, wat onze wensen zijn en waarmee we de politiek handvatten aanreiken waar ze wat mee kan. Want dat is wat de gemeente Land van Cuijk ook wil in het kader van de kleinekernendemocratie. Je hebt het dan ook over zaken als onderwijs, bouwen, cultuur, sport, zorg en mobiliteit.”

Zijn onze dorpen nog toekomstbestendig en vitaal? Dat is kortgezegd de vraag waarover een groot aantal mensen uit beide dorpen zich sinds een aantal maanden buigt. Mensen uit het verenigings- en bedrijfsleven, de sport, de zorg, cultuur en woningbouw etc. hebben hun krachten gebundeld en tijdens een aantal gezamenlijke en werkgroepbijeenkomsten al gesproken over het hier en nu, maar ook, en vooral, over de toekomst van Vierlingsbeek en Groeningen. “Een gegeven is dat er in de veel grotere fusiegemeente Land van Cuijk 33 kernen zijn die allemaal iets willen”, weet Cremers. “Als wij als Vierlingsbeek en Groeningen ook iets willen, dan moeten we daar heel helder en duidelijk in zijn. Wat wensen wij als gemeenschappen, staan de inwoners achter dat plan en hoe willen we dat bereiken? Daarom willen wij de gemeenteraad ook vragen om het besluit over de locatiekeuze van de MFA, die op 29 september staat gepland, uit te stellen tot we onze nieuwe dorpsvisie hebben gepresenteerd. Dat zal eind van dit jaar gebeuren. Opnieuw uitstellen, ja, tot dat integrale dorpsplan er is. Want wij zien de MFA als katalysator van de dorpsontwikkeling. Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald. Als kleine kern moeten we zorgen dat de leefbaarheid en toekomst voor ons dorp gegarandeerd is. De gemeente vraagt naar bevolkingsinitiatieven waarin we onze wensen aangeven, onderbouwd en wel. Deze geboden kans moeten we aangrijpen.”

De bevolkingspiramide in zowel Vierlingsbeek als Groeningen is onevenwichtig. Er is een daling van geboortes, de middengroep krimpt, de aantallen ouderen worden de komende jaren steeds groter in aantal. De basis van de bevolkingspiramide wordt steeds smaller. Er ontstaat bovenin als het ware een ‘atoomwolk’, waarvan voorkomen moet worden dat die explodeert. “Vooral de groep 20-40 jarigen is in de afgelopen jaren gedaald van 28 naar 19 procent”, weet Cremers op basis van de (onderwijs)cijfers. “In relatie met de woningbouw en locaties schort er iets. De woningvoorraad sluit niet aan op deze piramide. Veel ouderen willen wel verhuizen naar een andere woning, maar passende woningen zijn er niet of nauwelijks. Er Is geen doorstroom op de woningmarkt. Starters verlaten het dorp doordat er te weinig en te weinig betaalbare woningen zijn. Velen staan ingeschreven bij Wonen Vierlingsbeek. Als gevolg daarvan komen er steeds minder aanmeldingen op de basisschool en kunnen ook andere primaire voorzieningen onder druk komen te staan, huisarts, apotheek, tandarts, school, winkels, horeca en verenigingen. Er ontstaat vanwege de vergrijzing en ontgroeningen ook een bestuurlijk probleem. De dorpen verliezen hun aantrekkelijkheid. Zorg voor senioren komt in de knel door een tekort aan vrijwilligers en mantelzorgers. De neerwaartse spiraal dreigt het dorp verder naar beneden te brengen. Het aantal leerlingen op de basisschool is in de loop van de jaren reeds met ruim 30 procent gedaald. Dit proces is al langere tijd aan de gang. En dat baart zorgen voor de toekomst, maar het is nog niet te laat.”

De bedoeling van het Viva-project is te komen tot een nieuw, praktisch dorpsplan, dat vervolgens in een integraal advies, met daarin de onderwerpen die het meest urgent zijn, wordt voorgelegd aan de gemeente Land van Cuijk. “We bouwen samen eensgezind aan een nieuw, doordacht, integraal toekomstplan voor onze dorpen. Niet als een eiland, maar in relatie tot de omgeving en de andere dorpen binnen de gemeente. We willen niet alles in eigen dorp houden, maar wel behoud van de primaire voorzieningen, en kansen voor jong en oud om zich in Vierlingsbeek en Groeningen te kunnen vestigen en te kunnen ontplooien. Dorpen vol met leven, Viva-dorpen. Daar gaat het om”, zo besluit Cremers.

Voor meer informatie: e-mail viva@vierlingsbeek-groeningen.nl. Komend weekend gaat ook de Viva-website live: www.viva-vierlingsbeek-groeningen.nl/

Grafiek aantal leerlingen basisschool. (bron: presentatie dialoog toekomst Vierlingsbeek 11 april 2022). 

Grafiek ontgroening en vergrijzing inwoners Vierlingsbeek. (bron: presentatie dialoog toekomst Vierlingsbeek 11 april 2022).

Viva is benieuwd wat leefbaarheid voor u betekent. Scan de QR-code en vul de (korte) vragenlijst in.

Bijschrift - Viva QR-code